Παθήσεις πεπτικού

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ

Οι κυριότερες παθήσεις του οισοφάγου είναι:

Α) Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση

Β) Αχαλασία

Γ)Διαφραγματοκήλη

Δ) Όγκοι οισοφάγου

Α)Γαστροοισοφαγική παλλινδρόμηση

Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι κατάσταση κατά την οποία το φαγητό ή τα υγρά του στομάχου ανεβαίνουν προς τον οισοφάγο. Αυτό ερεθίζει τον οισοφάγο και προκαλεί οπισθοστερνικό καύσο (αίσθημα καψίματος πίσω από το στέρνο), πόνο, όξινες αναγωγές  υγρών ή τροφής, νυχτερινό βήχα, βράγχος φωνής, λοιμώξεις αναπνευστικού.

Παράγοντες κινδύνου

Είναι η διαφραγματοκήλη, η εγκυμοσύνη, το κάπνισμα, ορισμένες τροφές (λιπαρά, τηγανητά, πικάντικα και ποτά), η παχυσαρκία, τα πολύ μεγάλα γεύματα, η κατάκλιση αμέσως μετά το γεύμα, ορισμένα φάρμακα.

Αιτιολογία

Η ΓΟΠ συμβαίνει συχνά, αν και δεν το αντιλαμβανόμαστε, μετά το γεύμα. Όταν όμως τα επεισόδια αυτά αυξηθούν σε συχνότητα και διάρκεια τότε προκαλείται η νόσος της ΓΟΠ. Η νόσος συνδέεται με προβλήματα του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα, ο οποίος είναι μια μονόδρομη βαλβίδα που επιτρέπει τη δίοδο των τροφών από τον οισοφάγο προς το στομάχι, αλλά όχι την αντίθετη διαδρομή.

Θεραπεία

Για τη θεραπεία της ΓΟΠ αρχικά λαμβάνονται γενικά μέτρα, όπως αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ, αποφυγή κατανάλωσης λίπους, σοκολάτας, καφεΐνης, αποφυγή κατάκλισης αμέσως μετά το γεύμα και κατάκλιση με το κεφάλι ελαφρώς ανασηκωμένο, τη μείωση του βάρους.

Επίσης, υπάρχει η φαρμακευτική αγωγή η οποία βοηθάει σημαντικά και πρέπει να είναι εξατομικευμένη.

Σε περιπτώσεις όμως που υπάρχουν συχνές υποτροπές ή ο ασθενής δεν ωφελείται από τις προηγούμενες θεραπείες, τη λύση δίνει η χειρουργική επέμβαση, δηλαδή η θολοπλαστική με διάφορες παραλλαγές. Η επιτυχία της επέμβασης μπορεί να φτάσει στο 90%.

Β)Αχαλασία

Είναι πάθηση του οισοφάγου, άγνωστης αιτιολογίας η οποία χαρακτηρίζεται από την έλλειψη περισταλτισμού και χάλασης του γαστροοισοφαγικού σφιγκτήρα κατά την κατάποση. Στα πρώτα στάδια το κύριο σύμπτωμα είναι η οπισθοστερνική δυσκαταποσία, η οποία είναι διαλείπουσα και παράδοξη μερικές φορές, δηλαδή εμφανίζεται περισσότερο στα υγρά παρά στα στερεά. Με την πάροδο του χρόνου η δυσφαγία γίνεται μόνιμη, οι αναγωγές είναι συχνές με εμφάνιση νυχτερινού βήχα και βρογχοπνευμονικών φλεγμονών λόγω εισρόφησης. Εμφανίζεται ακόμη πόνος σε περιπτώσεις που παρουσιαστεί η επιπλοκής της οισοφαγίτιδας, ή ακόμα και νεόπλασμα.

Η θεραπεία είναι φαρμακευτική στην αρχή, αλλά χρησιμοποιούνται και διάφορες ενδοσκοπικές μέθοδοι (διαστολές με μπαλόνι).

Οριστική λύση δίνει η χειρουργική θεραπεία (καρδομυοτομή κατά Heller και θολοπλαστική), η οποία τα τελευταία χρόνια εκτελείται και λαπαροσκοπικά.

Γ)Διαφραγματοκήλη

Διαφραγματοκήλη είναι η πρόπτωση ενός οργάνου της κοιλιακής χώρας μέσω μιας οπής του διαφράγματος στο θώρακα (στη συντριπτική πλειοψηφία ο στόμαχος).

Η διαφραγματοκήλη οφείλεται σε ένα φυσικό ελάττωμα του διαφράγματος (διάφραγμα είναι ο μυς που χωρίζει την κοιλιακή κοιλότητα από τον θώρακα), που επιτρέπει στο στομάχι να εισέλθει στην θωρακική κοιλότητα, ολόκληρο ή μέρος αυτού.

Αυτές οι κήλες κατηγοριοποιούνται σε τέσσερα είδη (Ι έως IV) ανάλογα με βαθμό της κήλης του στομάχου και της ενδεχόμενης προβολής άλλων οργάνων στη θωρακική κοιλότητα, καθώς επίσης και με το στάδιο της οισοφαγίτιδας η οποία έχει προκληθεί λόγω της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Οι στόχοι της χειρουργικής θεραπείας είναι η μετακίνηση του στομάχου (και των όποιων άλλων οργάνων) πίσω στην κοιλιακή κοιλότητα, διόρθωση του χάσματος του διαφράγματος δηλ. της κήλης υλοποιώντας ταυτόχρονα και μια αντι-παλίνδρομη επέμβαση (προκειμένου να αναδημιουργηθεί ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας) και να επανατοποθετηθεί το στομάχι στην κοιλιακή χώρα.

Τύποι Διαφραγματοκήλης

Ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη (85%)

Αληθής παραοισοφαγοκήλη

Μικτή διαφραγματοκήλη

Παραοισοφαγοκήλη που περιλαμβάνει άλλα όργανα (σπάνια)

Συμπτώματα

Οπισθοστερινικός καύσος

Όξινες αναγωγές

Καύσος

Αίσθημα πληρότητας μεταγευματικά

Έμετοι

Απώλεια βάρους

Βήχας

Αναιμία

Διάγνωση

Η διάβαση οισοφάγου με βάριο και η οισοφαγογαστροσκόπηση είναι οι εξετάσεις εκλογής.

Θεραπεία

Όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα δεν απαιτείται κάποια θεραπεία. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα υπάρχουν οι εξής θεραπευτικές επιλογές:

Αλλαγή τρόπου ζωής (βελτιώνει τα συμπτώματα έως 20%)

Φαρμακευτική αγωγή

Χειρουργική θεραπεία

Ο σκοπός της χειρουργικής επέμβασης είναι να τοποθετηθεί ξανά ο στόμαχος (ή όποιο άλλο όργανο) εντός της κοιλιακής χώρας, να συγκλεισθεί η οπή του διαφράγματος να μην υποτροπιάσει. Η επέμβαση λέγεται θολοπλαστική και με διάφορες επιλογές (πλήρης, ολική ή μερική).

Δ)Ογκοι οισοφάγου

Οι όγκοι του οισοφάγου είναι καλοήθεις οι οποίοι είναι σπάνιοι με συχνότερο το λειομύωμα και κακοήθεις. Συνηθέστερος είναι ο καρκίνος, το καρκινοσάρκωμα, το λειο-μυοσάρκωμα, το μελάνωμα και το καρκινοειδές.

Η θεραπεία εκλογής είναι η ριζική εκτομή του όγκου, άλλα μόνο το 40% των ασθενών πληροί τις προϋποθέσεις για την εκτέλεση αυτής. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις εκτελούνται παρηγορικές επεμβάσεις που σκοπό έχουν τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς, όσο αυτό είναι εφικτό.

ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΙΤΙΔΑ

Σκωληκοειδίτιδα είναι η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυση, ενός εμβρυικού κατάλοιπου και βρίσκεται στην αρχή του παχέος εντέρου (τυφλό). Έχει σχήμα επιμήκες (σωληνοειδές), που το ένα άκρο επικοινωνεί με το παχύ έντερο, ενώ το άλλο άκρο είναι κλειστό. Υπολογίζεται ότι το 9-10% του πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια στιγμή τη νόσο.

Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι η συχνότερη επείγουσα χειρουργική κατάσταση. Η άμεση διάγνωση έχει τεράστια σημασία για τον ασθενή αλλά αρκετές φορές είναι πολύ δύσκολο να τεθεί, γι’ αυτό κάθε ασθενής με κοιλιακό άλγος πρέπει να εξετάζεται και από χειρουργό.

Η νόσος διαγνώστηκε για πρώτη φορά το 1886 και από τότε μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος τόσο στη διάγνωση όσο και στην αντιμετώπισή της. Ωστόσο η επιμελής κλινική εξέταση και η λήψη του ιστορικού του ασθενούς αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για τη σωστή διάγνωση της νόσου. Παλαιότερα οι γιατροί παρομοίαζαν τη σκωληκοειδή απόφυση με τις αμυγδαλές -όσον αφορά τη σημασία της για τον ανθρώπινο οργανισμό- τις οποίες θεωρούσαν σαν «το σκύλο της αυλής του σπιτιού» σε ότι αφορά την προστασία που παρέχουν. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που πρέπει να τεθεί ακριβής διάγνωση, αφού τότε επιβάλλεται η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης.

Ο ρόλος της φαίνεται ότι είναι να βοηθάει στην άμυνα του οργανισμού, αλλά και στην καλή λειτουργία του εντέρου. Η φλεγμονή της συνήθως οφείλεται σε απόφραξη του αυλού, είτε από κόπρανα (κοπρόλιθος), συνήθως σε μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς, είτε από υπερπλασία του λεμφικού ιστού συνήθως σε νεότερες ηλικίες.

Η ανατομική θέση της δεν είναι σταθερή με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία των συμπτωμάτων της. Πόνος που πολλές φορές αρχικά εντοπίζεται στο επιγάστριο ή γύρω από τον ομφαλό και σιγά σιγά εγκαθίσταται στο δεξιό πλάγιο και κάτω μέρος της κοιλιάς είναι χαρακτηριστικό σύμπτωμα. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί έμετος (συνήθως έπεται του πόνου), ναυτία, ανορεξία, διάρροια, δυσκοιλιότητα, πόνος δεξιά στην κοιλιά κάτω από τα πλευρά (όταν η σκωληκοειδής ευρίσκεται με κατεύθυνση προς τα πάνω) ή αιματουρία και δυσουρικά ενοχλήματα όταν ευρίσκεται με κατεύθυνση προς την ουροδόχο κύστη, αλλά και διάφορα άλλα.

Πολλές διαγνωστικές εξετάσεις εφαρμόζονται αλλά η εξέταση εκλογής είναι η αξονική τομογραφία με λήψη σκιαγραφικού. Πρέπει να τονισθεί ότι απαραίτητη εξέταση για τις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία είναι η εξέταση β χοριακής προς αποκλεισμό εξωμήτριας κύησης.

Θεραπεία

Η χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης είναι η μόνη θεραπεία και γίνεται ανοιχτά με την κλασσική χειρουργική, αλλά μπορεί να γίνει και λαπαροσκοπικά.

Η θεραπεία της οξείας σκωληκοειδίτιδας πρέπει να γίνεται άμεσα, προς αποφυγή των επιπλοκών, οι οποίες είναι:

Ρήξη στης σκωληκοειδούς και περιτονίτιδα

Συμφύσεις

Αποφρακτικός ειλεός

Απόστημα στην κοιλιά

Δημιουργία συριγγίου

Πυλαιοφλεβίτιδα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΟΜΑΧΟΥ

Ο καρκίνος στομάχου είναι ο τέταρτος συχνότερος καρκίνος παγκοσμίως μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού και του παχέος εντέρου. Είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου στον κόσμο από καρκίνο μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο συχνότερος κακοήθης όγκος είναι το αδενοκαρκίνωμα.

Η χειρουργική αφαίρεση είναι η μόνη επιλογή με σκοπό την ίαση, αλλά σε ένα μεγάλο αριθμό ασθενών τη στιγμή της διάγνωσης η νόσος είναι πλέον πολύ προχωρημένη. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στις συμπληρωματικές θεραπείες (ακτινο- και χημειοθεραπεία) γεγονός το οποίο έχει βελτιώσει την επιβίωση των ασθενών.

Επιδημιολογία

Ο καρκίνος του στομάχου έχει μεγάλη γεωγραφική διακύμανση. Εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στην Ιαπωνία, Κορέα, Ανατολική Ευρώπη και σε ορισμένες περιοχές της Ν. Αμερικής, ενώ σπανιότερα εμφανίζεται στη Β. Αμερική. Πάνω από το 70% των καρκίνων του στομάχου αφορούν σε ανθρώπους που ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Είναι λίγο συχνότερος στους άνδρες και ο κίνδυνος για την εμφάνισή του αυξάνεται με την ηλικία. Η μέση ηλικία για τον άνδρα είναι τα 70 έτη και στη γυναίκα τα 74.

Στην Ιαπωνία όπου υπάρχει πολύ αναπτυγμένο πρόγραμμα προληπτικών ελέγχων ο πρώιμος γαστρικός καρκίνος αποτελεί περίπου το 50% των γαστρικών καρκίνων, ενώ στην Αμερική περίπου το 10%.

Παράγοντες κινδύνου

Φυλή, εθνικότητα: Ιάπωνες, Κορεάτες, Βιετναμέζοι είναι ομάδα υψηλού κινδύνου

Διατροφή: δίαιτα με παστές, καπνιστές τροφές, αλάτι, νιτρικά

Φύλο: το αδενοκαρκίνωμα είναι συχνότερο στους άνδρες

Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού

Κληρονομικότητα: ευθύνεται για το 10%

Προστατευτικοί παράγοντες

Λαχανικά ωμά

Εσπεριδοειδή

Αντιοξειδωτικά – βιταμίνη A, C, σελήνιο, σίδηρος

Πράσινο τσάι

Συμπτώματα

Άτυπα δυσπεπτικά ενοχλήματα, ανορεξία

Απώλεια βάρους, αναιμία

Διάγνωση

Η εξέταση εκλογής είναι η γαστροσκόπηση με ταυτόχρονη λήψη βιοψιών.

Θεραπεία

Η χειρουργική εκτομή είναι η μόνη θεραπεία με σκοπό την ίαση, αρκεί να μην υπάρχει μεταστατική διασπορά. Για πρώιμους καρκίνους και όταν συντρέχουν ορισμένες ακόμη συνθήκες χρησιμοποιείται η ενδοσκοπική εκτομή του βλεννογόνου (EMR-endoscopic mucosal resection), ιδιαίτερα στην Ιαπωνία, στην οποία γίνεται εκτεταμένος προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του στομάχου.

Επικουρική θεραπεία (χημειο-και ακτινοθεραπεία) εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση της νόσου.

ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ

Η χολολιθίαση είναι μια πολύ συχνή πάθηση που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη λίθων ή ιζήματος (λάσπη) μέσα στη χοληδόχο κύστη. Μια διαταραχή του μεταβολισμού του λίπους στο ήπαρ αλλά και η δυσλειτουργία της χοληδόχου κύστης ενέχονται στην εμφάνισή της. Επίσης άνθρωποι που πήραν ή έχασαν πολύ βάρος σε σύντομο χρονικό διάστημα, η παρατεταμένη νηστεία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η κύηση, η λήψη αντισυλληπτικών φαίνονται ότι είναι αιτιολογικοί παράγοντες για τον σχηματισμό χολολίθων. Τελευταία παρατηρείται σε ολοένα και μικρότερες ηλικίες.

Η χολή παράγεται στο ήπαρ μέσω των χοληφόρων αγγείων και στη συνέχεια διοχετεύεται στο δωδεκαδάκτυλο για να συμβάλλει στην πέψη. Ένα μέρος αυτής περίπου 20% αποθηκεύεται στην χοληδόχο κύστη, όπου παραμένει και συμπυκνώνεται. Όταν υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη ποσότητα χολής στο στομάχι, τότε η χοληδόχος κύστη συσπάται και απελευθερώνεται η χολή που προωθείται στο στομάχι για να βοηθήσει την πέψη. Όταν εμποδίζεται η ροή της χολής η πέψη καθυστερεί, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται πρήξιμο, “φούσκωμα” στον ασθενή (δυσπεπτικά ενοχλήματα). Επιπλοκές συμβαίνουν αν οι λίθοι ή η λάσπη φράζουν την έξοδο της χολής από τη χοληδόχο κύστη, οπότε επέρχεται η χολοκυστίτιδα (φλεγμονή της χοληδόχου κύστης), ή ακόμη περισσότερο αν περάσουν από τη χοληδόχο κύστη στο χοληδόχο πόρο (σωλήνας μέσω του οποίου η χολή από το ήπαρ-χοληδόχο κύστη προωθείται στο δωδεκαδάκτυλο), οπότε ή τον αποφράσσουν, όπου εμποδίζεται η διέλευση της χολής και ο ασθενής παρουσιάζει ίκτερο, δηλαδή κίτρινη χροιά του δέρματος και των επιπεφυκότων, ή ενσφηνώνεται στο τελικό τμήμα του χοληδόχου πόρου, σημείο στο οποίο εκβάλλει και το παγκρεατικό υγρό, το οποίο οδηγεί στην εμφάνιση οξείας παγκρεατίτιδας.

Η παγκρεατίτιδα είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση η οποία μπορεί να απειλήσει ακόμα και τη ζωή του ασθενούς. Είναι κατανοητό ότι για να μπορέσουν να περάσουν οι λίθοι από τη χοληδόχο κύστη περιφερικότερα, πρέπει να έχουν μικρές διαστάσεις για το λόγο αυτό οι πέτρες με μικρές διαστάσεις είναι πολύ πιο επικίνδυνες από τις μεγαλύτερες.

Πολλές φορές ο πόνος από τη φλεγμονή ή τη δυσλειτουργία της χοληδόχου κύστης εντοπίζεται στο κεντρικό και άνω μέρος της κοιλίας και είναι ο λόγος που ο ασθενής καταναλώνει αντιόξινα ή άλλα παρόμοια φάρμακα, θεωρώντας ότι πάσχει από γαστρίτιδα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το 60% των ασθενών με χολολιθίαση απευθύνεται πρώτα σε γαστρεντερολόγο.

Θεραπεία

Η μοναδική θεραπεία είναι η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, η οποία γίνεται λαπαροσκοπικά. Είναι πλέον επέμβαση ρουτίνας για την οποία δεν χρειάζεται ο ασθενής να παραμείνει περισσότερο από 24 ώρες στην κλινική. Πόνος ουσιαστικά δεν υπάρχει μετά την επέμβαση ή είναι ελάχιστος. Ο ασθενής εξέρχεται την επομένη το πρωί, χωρίς να έχει ράμματα, λαμβάνοντας ένα διαιτολόγιο για τις πρώτες μετεγχειρητικές ημέρες.

Στις περιπτώσεις που εμφανίζονται επιπλοκές, όπως χολαγγείτιδες, αποφρακτικός ίκτερος ή παγκρεατίτιδες, η θεραπεία αλλάζει και ταλαιπωρεί πολύ τον ασθενή.

Αν υπάρχουν πέτρες μέσα στο σωληνάκι (χοληδόχος πόρος) που διοχετεύει τη χολή στο δωδεκαδάκτυλο μπορούν να αφαιρεθούν μέσω της ERCP όπου καθετηριάζεται και “καθαρίζεται” ο χοληδόχος πόρος.

Η ERCP είναι μια επεμβατική τεχνική παρόμοια με τη γαστροσκόπηση. Αν αυτό δεν είναι εφικτό ή σε εμφάνιση παγκρεατίτιδας το είδος των επεμβάσεων είναι πολύ μεγαλύτερης βαρύτητας με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών.

Μερικοί ασθενείς, λόγω της γνωστής μεθόδου της λιθοτριψίας για τους λίθους του νεφρού, πιστεύουν ότι η λιθοτριψία μπορεί να εφαρμοστεί και στη χολολιθίαση, κάτι όμως που δεν ισχύει.

ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

Τα εκκολπώματα είναι σακκοειδείς προσεκβολές του τοιχώματος του παχέος εντέρου προς τα έξω (όπως η σαμπρέλα του ποδηλάτου κάνει το λεγόμενο “βυζί”). Η ύπαρξή τους είναι αρκετά συχνή από τη μέση ηλικία και πάνω, αλλά τελευταία εμφανίζεται και σε νεώτερες ηλικίες. Η παρουσία τους είναι συνήθως ασυμπτωματική. Όμως το 5-20% των ασθενών θα αναπτύξει φλεγμονή, με όλα τα επακόλουθα αυτής, και τότε η κατάσταση ονομάζεται εκκολπωματίτιδα.

Προδιαθεσικοί παράγοντες

Η ηλικία, η φτωχή δίαιτα σε φυτικές ίνες, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η καθιστική ζωή, είναι μερικοί προδιαθεσικοί παράγοντες για ανάπτυξη εκκολπωματίτιδας. Η δίαιτα παίζει σημαντικό ρόλο αφού οδηγεί σε αύξηση της πίεσης μέσα στο έντερο που εξωθεί το τοίχωμα προς τα έξω.

Συμπτώματα

Η κύρια ενόχληση είναι ο πόνος. Εντοπίζεται στην αριστερή πλάγια κοιλία, ο οποίος υφίεται συνήθως μετά την αποβολή αερίων ή κοπράνων, ενώ επιδεινώνεται μετά τη λήψη τροφής. Άλλα συμπτώματα είναι η δυσκοιλιότητα, ο πυρετός  και ο μετεωρισμός.

Επιπλοκές

Όταν προκύψουν, οι επιπλοκές είναι σοβαρές και περιλαμβάνουν τον φλέγμονα, το απόστημα, τη διάτρηση, την εντερική στένωση και απόφραξη, συρίγγια, αιμορραγία.

Η φλεγμονή των εκκολπωμάτων, η εκκολπωματίτιδα δηλαδή, μπορεί να εξελιχθεί σε πολύ σοβαρή κατάσταση. Στην απλή μορφή της αντιμετωπίζεται με νοσηλεία και ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών, ενώ σε βαρύτερη μορφή μπορεί να προξενήσει διάτρηση του εντέρου κάτι που οδηγεί σε κοπρανώδη περιτονίτιδα, η οποία είναι πολύ βαριά κατάσταση, χρειάζεται άμεσα χειρουργείο όπου είναι απαραίτητο μερικές φορές να χρειαστεί να γίνει προσωρινή κολοστομία (παρά φύση έδρα), η οποία σε δεύτερο χρόνο, μετά από 4-6 μήνες μπορεί να καταργηθεί.

Ενώ αυτά συμβαίνουν στις επείγουσες καταστάσεις η προγραμματισμένη επέμβαση για την οριστική απαλλαγή του προβλήματος είναι πολύ πιο εύκολη και πιο ασφαλής για τον ασθενή, αφού η πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών είναι πολύ μικρή.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ή ορθοκολικός καρκίνος,είναι ο καρκίνος εκείνος που αναπτύσσεται σε οποιοδήποτε σημείο του παχέος εντέρου. Είναι ένας από τους συχνότερους καρκίνους στον κόσμο. Περισσότεροι απο 300.000 άνθρωποι διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με καρκίνο στο παχύ έντερο στην Ευρώπη σαν νέα περιστατικά. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να προληφθεί μέσω κατάλληλων προληπτικών προγραμμάτων, η υψηλή όμως συχνότητα και θνησιμότητα οφείλεται στο ότι αυτά τα προγράμματα δεν γίνονται αποδεκτά από τον  φυσιολογικό πληθυσμό, είτε λόγω του φόβου για τον καρκίνο είτε λόγω του κόστους.

Τύποι καρκίνου του παχέος εντέρου:

-Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αναπτύσσεται σε έδαφος προυπαρχόντων πολυπόδων(σποραδικός καρκίνος)

-Καρκίνος ο οποίος αναπτύσσεται σε ασθενείς με κληρονομικά σύνδρομα(κληρονομικός καρκίνος).

-Καρκίνος που αναπτύσσεται σε έδαφος ελκώδους κολίτιδος ή νόσου του Crohn

-Σπάνιοι τύποι καρκίνου .

Αιτιολογία

Στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου εμπλέκονται γενετικοί αλλά και περιβαλλοντογικοι παράγοντες. Ενα διαιτολόγιο πλούσιο σε ζωικό λίπος και ζωικές πρωτε’ί’νες αλλά ταυτόχρονα φτωχό σε φυτικές ίνες(όσπρια,φρούτα,λαχανικά) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στο παχύ έντερο.

Ατομα που υποφέρουν από γενετικές ασθένειες του εντέρου ή πάσχουν από χρόνιες κολίτιδες ή έχουν πολύποδες στο έντερο, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εξαλλαγής σε καρκίνο. Γι΄  αυτό το λόγο οι πολύποδες είναι καλό να αφαιρούνται(ενδοσκοπικά,πλέον,μέσω κολονοσκόπησης). Το βεβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό κατατάσσει ανθρώπους σε άτομα υψηλού κινδύνου. Επίσης υπάρχουν ορισμένοι  επιβαρυντικοί παράγοντες οι οποίοι δεν μπορούν να αλλάξουν,όπως είναι:

-ηλικία,όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος τόσο αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης

-ιστορικό πολυπόδων

-ιστορικό ιδιοπαθών φλεγμονωδών παθήσεων(ελκώδης κολίτιδα,νόσος Crohn)

-οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου

-σακχαρώδης διαβήτης τύπου II

-οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση,σύνδρομο Lynch κ.α.

Υπάρχουν όμως και ορισμένοι παράγοντες οι οποίοι μπορεί να αλλάξουν,όπως:

-η διατροφή,τα κόκκινα κρέατα και επεξεργασμένα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου

-το τηγάνισμα ή το ψήσιμο στα κάρβουνα επίσης αυξάνουν το κίνδυνο της  εμφάνισης

-η έλλειψη άσκησης, αυξάνει τον κίνδυνο της εμφάνισης -η κατανάλωση αλκοόλ,αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου

Συχνότητα εντόπισης

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΗΦΘΕΙ

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη του ορθοκολικού καρκίνου. Άλλα πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν είναι η υγιεινή διατροφή, η φυσική άσκηση και η διατήρηση του σωστού σωματικού βάρους. Στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου εκτός της κολονοσκόπησης θέση έχει η ανίχνευση αίματος στα κόπρανα, μέσω των εξετάσεων FOBT και FIT.

Συμπτώματα

-Αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου ή εναλλαγές διάρροιας με δυσκοιλιότητα

-Απώλεια αίματος από το ορθό

-Κράμπες,πόνος στο στομάχι

-Αδυναμία,κόπωση,κακουχία,καταβολή

-Απώλεια βάρους χωρίς δίαιτα

-Αναιμία

Διάγνωση

Η διάγνωση τίθεται με την λήψη ενός καλού ιστορικού,την άριστη κλινική εξέταση(συμπεριλαμβανομένης της δακτυλικής εξέτασης από τον πρωκτό) που τα τελευταία χρόνια διενεργείται όλο και πιο σπάνια) και στη συνέχεια με την ενδοσκοπική εξέταση του παχέος εντέρου την κολονοσκόπηση ή κολοσκόπηση με ταυτόχρονη λήψη βιοψιών και επιβεβαιώνεται με την ιστολογική εξέταση   του υλικού που έχει ληφθεί.

Σταδιοποίηση

Η σταδιοποίηση είναι απαραίτητη παράμετρος στον καθορισμό της θεραπείας,είναι η διαδικασία εκείνη η οποία δείχνει την εξάπλωση της νόσου.Αυτό είναι πολύ σημαντικό,διότι σύμφωνα με το στάδιο της νόσου εφαρμόζεται και η εξατομικευμένη κάθε φορά,θεραπεία.Μπορεί η χειρουργική επέμβαση να είναι η μόνη θεραπεία που χρειάζεται ο ασθενής αλλά είναι πιθανόν η χημειοθεραπεία με η χωρίς ακτινοθεραπεία να είναι απαραίτητο να εφαρμοσθούν καθώς επίσης  και στοχευμένη θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα.

  Θεραπεία

Υπάρχουν 4 βασικοί τύποι θεραπείας

-χειρουργική θεραπεία(θεραπεία εκλογής)

-ακτινοθεραπεία

-χημειοθεραπεία

-στοχευμένη θεραπεία (μονοκλωνικά αντισώματα)

Ανάλογα με το στάδιο της νόσου,δύο ή περισσότεροι τύποι θεραπείας μπορεί να εφαρμοσθούν κατά την ίδια στιγμή ή η μία μετά την άλλη. Η χειρουργική θεραπεία είναι η κύρια θεραπεία για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και έγκειται στην αφαίρεση  του τμήματος του παχέος εντέρου στο οποίο ευρίσκεται ο όγκος μαζί με όλους τους λεμφαδένες που αντιστοιχούν σε αυτό το τμήμα(απαραίτητη διενέργεια από την οποία σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται η πρόγνωση του ασθενούς) και στη συνέχεια διενεργείται η ένωση των δύο άκρων του παχέος εντέρου(αναστόμωση).Ανάλογα με ποιο τμήμα  του εντέρου αφαιρείται παίρνει και το όνομα της η επέμβαση,δηλαδη αριστερή ημικολεκτομή ή δεξιά κ.ο.κ.Σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί απαραίτητη η διενέργεια κολοστομίας(παρά φύση έδρα) η οποία μπορεί να είναι προσωρινή(προφυλακτική) ή μόνιμη.

Στις επεμβάσεις για καρκίνο στο παχύ έντερο,αλλα και σε οποιοδήποτε άλλο όργανο,τεράστια σημασία έχει η ΡΙΖΙΚΟΤΗΤΑ της επέμβασης. Σε ότι αφορά το παχύ έντερο η ριζικότητα επιτυγχάνεται με την ευλαβική τήρηση των κανόνων της ογκολογίας,οι οποίοι πρέπει να  είναι σεβαστοί στον σχεδιασμό και στη λήψη απόφασης για την έκταση της εκτομής του εντέρου αλλα και του αριθμού των λεμφαδένων που πρέπει να αφαιρεθούν. Στις ογκολογικές επεμβάσεις τα όρια εκτομής πρέπει να είναι σε ικανή απόσταση από τον όγκο και συγκεκριμένα δεν μπορεί να αφαιρεθεί ο γ κ ο λ ο γ ι κ α τμήμα εντέρου αν δεν συμπεριλαμβάνει 4-5cm μετά τον όγκο και τουλάχιστον 15cm πριν από αυτόν. Σε περίπτωση τώρα που ο όγκος βρίσκεται κοντά στον πρωκτό, δηλαδή σε απόσταση μικρότερη των 4cm,τεχνικά μπορούμε να ενώσουμε το έντερο αλλά η επέμβαση πλέον δεν είναι ογκολογική και για τον λόγο αυτό δεν την εκτελούμε ποτέ όταν πρόκειται για καρκίνο και σε ορισμένες περιπτώσεις εξ’αυτών είμαστε υποχρεωμένοι να προβούμε στη διενέργεια κολοστομίας. Πρέπει να συντρέχουν συγκεκριμένες συνθήκες για να έχουμε το δικαίωμα να ενώσουμε το έντερο, σε παρόμοιες περιπτώσεις, σε περιπτώσεις δηλαδή που ο όγκος βρίσκεται πολύ χαμηλά και κοντά στον πρωκτό και τους σφιγκτήρες.

ΤΙ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

1. Γενετική. Εχει διαπιστωθεί ότι κάποιες αλλαγές σε συγκεκριμένο γονίδιο εμποδίζουν την αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας. Μέχρι στιγμής είναι ακόμα σε ερευνητικό επίπεδο.
2. Χημειοθεραπεία. Δοκιμάζεται συνδυασμός χημειοθεραπευτικών για άλλες παθήσεις με σκοπό την βελτίωση του αποτελέσματος της χημειοθεραπείας για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
3. Στοχευμένη θεραπεία. Μερικές στοχευμένες θεραπείες χρησιμοποιούνται ήδη στη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου.
4. Ανοσοθεραπεία. Εξετάζεται η χρήση εμβολίων που προορίζονται για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς για την καλύτερη καταπολέμηση του ορθοκολικού καρκίνου.Προς το παρών τέτοια εμβόλια είναι διαθέσιμα μόνο σε κλινικές δοκιμές.