Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΝΙΚΗΘΕΙ Η ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΩΖΟΥΝ ΖΩΕΣ
Είμαι ο χειρουργός Σταύρος Τσιριγωτάκης, εξειδικευμένος και πιστοποιημένος χειρουργός στις παθήσεις μαστού και στη μαστολογία γενικότερα. Η πιστοποίηση μου προέρχεται από την Διεθνή Εταιρεία Μαστολογίας, μέσω της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας. Είμαι τακτικό μέλος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας, της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας, της Διεθνούς Eταιρείας Μαστολογίας (Senologic International Socciety SIS), αλλά και της Ευρωπα’ι’κής Εταιρείας Μαστού( EUSOMA.)
Η σημαντικότερη πάθηση του μαστού είναι ο καρκίνος, ο οποίος αποτελεί μία από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες μορφές καρκίνου σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ είναι η πρώτη σε αριθμό κρουσμάτων μεταξύ των γυναικών, ιδίως στο δυτικό κόσμο. Είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου μεταξύ των ευρωπαίων γυναικών και η πρώτη μεταξύ των καρκινοπαθών. Η νόσος βέβαια δεν αφορά μόνο τις γυναίκες αλλά και τους άνδρες, αν και σπανιότερα.
Η άποψη του ”ότι είναι να συμβεί, θα μου συμβεί, είναι λάθος”. Η άγνοια φέρνει το φόβο. Μην φοβάστε, αλλά ενημερωθείτε και αντιμετωπίστε την πραγματικότητα. Ζητείστε μας πληροφορίες και προγραμματίστε τον έλεγχο σας, θα χαρούμε πολύ να σας βοηθήσουμε!
Περίπου 1 στις 8-9 γυναίκες θα νοσήσουν κάποια στιγμή της ζωής τους στις ΗΠΑ, ποσοστό που στην Ελλάδα υπολογίζεται 1 στις 12.
Από αυτές το 30% έχει κληρονομικό ιστορικό. Το τραγικό είναι ότι ενώ στην Ευρώπη το 60% των κρουσμάτων διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο, στην Ελλάδα οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο δεν ξεπερνούν το 15%.
Η σύγκριση των ποσοστών αυτών αποκαλύπτει πόσο ελλιπής είναι η ενημέρωση των Ελληνίδων. Λαμβανομένου δε υπόψη του ποσοστού 5ετούς επιβίωσης που είναι περίπου 95% σε πρώιμο στάδιο, γίνεται κατανοητό πόσο λυπηρό είναι να μην έχουν έγκαιρη διάγνωση και επομένως επιτυχή αντιμετώπιση.
Πάντως, η θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού έχει πτωτική τάση από τις αρχές του 1990, ενώ αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των ασθενών που αντιμετωπίζονται επιτυχώς, εξαιτίας της εξέλιξης της ιατρικής και της τεχνολογίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι επεμβάσεις που γίνονται σήμερα στο μαστό είναι πολύ λιγότερο ακρωτηριαστικές και τραυματικές. Για παράδειγμα, ενώ παλαιότερα έπρεπε να αφαιρεθεί ολόκληρος ο μαστός (ακρωτηριασμός) και ίσως οι μύες κάτω από τον μαστό με παράλληλο λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης, που πολλές φορές είχε σαν αποτέλεσμα τεράστια λεμφοιδήματα του άνω άκρου, τώρα πια σε πολλές περιπτώσεις η αφαίρεση μόνο του όγκου ακολουθούμενη από επικουρική θεραπεία όταν χρειάζεται, είναι αρκετή. Μάλιστα, ανάλογα με την αναγνώριση του λεμφαδένα φρουρού και τις ογκοπλαστικές τεχνικές είναι πιθανό να μην μπορεί κάποιος να διακρίνει αν μια γυναίκα έχει χειρουργηθεί ή όχι για καρκίνο μαστού, κάτι το οποίο παίζει τεράστιο ρόλο στην ποιότητα ζωής της, πέραν βεβαίως από τη θεραπεία της, η οποία δεν υπολείπεται σε τίποτα από τις ριζικές μαστεκτομές του παρελθόντος, που είχαν ίδια πρόγνωση και επιβίωση.
ΜΑΣΤΟΣ - ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΟΥ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΜΑΣΤΩΝ
Οι μαστοί βρίσκονται στην μπροστινή επιφάνεια του θώρακα και συχνά έχουν ημισφαιρικό σχήμα. Συνήθως ο μαστός έχει επέκταση προς τη μασχάλη η οποία ονομάζεται ουρά (Spence).
Εσωτερικά: Ο κάθε μαστός αποτελείται από 1) το μαστικό ή μαζικό αδένα και 2) το περιμαστικό λίπος. Ο μαστικός αδένας αποτελείται από τα λόβια που παράγεται το γάλα και τους εκφορητικούς πόρους που μεταφέρουν το γάλα στη θηλή του μαστού (γαλακτοφόροι). Στην τελική τους διαδρομή οι γαλακτοφόροι πόροι διατείνονται και σχηματίζουν τους γαλακτοφόρους κόλπους, όπου αποθηκεύεται το γάλα, το οποίο απελευθερώνουν μετά από πίεση της θηλής.
Εξωτερικά: Η εξωτερική του μορφολογία περιλαμβάνει τη θηλή, τη θηλαία άλω και τα αλωαία οζίδια.
Η θηλή είναι ένα έπαρμα του δέρματος που βρίσκεται λίγο πιο κάτω και έξω από τη μέση του μαστού, το χρώμα της οποίας οφείλεται στη μεγάλη ποσότητα μελανίνης.
Η θηλαία άλως βρίσκεται γύρω από τη θηλή και έχει τα αλωαία οζίδια.
Συνήθως ο αριστερός αδένας είναι λίγο μεγαλύτερος του δεξιού. Το 1-2% των λευκών γυναικών εμφανίζει υπεράριθμους μαστούς ή θηλές, με το φαινόμενο να είναι συχνότερο στις Ιαπωνίδες. Οι μαστοί συνήθως εντοπίζονται στην εμβρυική γαλακτική γραμμή, η οποία ξεκινά από τη μασχάλη, περνάει από τη θηλή και καταλήγει στο ριζομήριο ή ελιά.
ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Σημαντικό μέρος της ανατομίας των μαστών είναι το λεμφικό σύστημα, οι λεμφαδένες εκείνοι δηλαδή που λαμβάνουν τη λέμφο από το μαστό, γιατί σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού που απαιτείται λεμφαδενικός καθαρισμός και βιοψία λεμφαδένα φρουρού, η γνώση της εντόπισης τους παίζει σημαντικό ρόλο για την ανεύρεση και αφαίρεσή τους. Το 85-90% ευρίσκεται στην μασχαλιαία κοιλότητα και το 10-15% ευρίσκεται στο θώρακα στο πλάι του στέρνου.
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣΤΟΥ
Ο μαστός είναι το μόνο όργανο του ανθρώπινου οργανισμού,το οποίο δεν υπάρχει κατά τη γέννηση του. Ο μαστός αναπτύσσεται με την πάροδο των χρόνων και υφίσταται μεταβολές ,ανάλογα, με το φύλο και την ηλικία, με την πάροδο των χρόνων. Είναι ένας εξωτερικός αδένας η κύρια λειτουργία του οποίου είναι η παραγωγή γάλακτος. Υφίσταται δε 3 μεταβολές:
-Αύξηση και εξέλιξη εν συναρτήσει με την ηλικία
-Αλλαγές στη διάρκεια του κύκλου της περιόδου
-Αλλαγές που οφείλονται σε εγκυμοσύνη και γαλουχία
Η ανάπτυξη και η λειτουργία του μαστού ελέγχεται από το ορμονικό σύστημα γι’ αυτό και η θεραπεία του καρκίνου του μαστού, πέρα από τη χειρουργική θεραπεία, περιλαμβάνει και την επικουρική με χημειο-ακτινοθεραπεία αλλά και την ορμονική, ανάλογα με το είδος και τα χαρακτηριστικά του καρκίνου.
Ανωμαλίες Μαστού στη Γυναίκα
Μπορεί να είναι γενετικής προέλευσης (απουσία ή υπεράριθμοι), αλλά και νευροενδοκρινικές:
-Μη ανάπτυξη
-Πρόωρη ανάπτυξη
-Υπερτροφία
-Ρύση θηλής (από νευροενδοκρινικές παθήσεις και όχι από βλάβες μαστού)
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΣΤΟ
Τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν στον μαστό είναι:
–Εξόγκωμα ή σκλήρυνση σε κάποια περιοχή του μαστού, ή της μασχάλης
–Αλλοιώσεις του δέρματος του μαστού (όψη φλοιού πορτοκαλιού)
–Ερυθρότητα, πόνο στο στήθος, φλόγωση
-Έλξη του δέρματος του μαστού, της θηλής προς τα μέσα (εισολκή)
-Έκκριση υγρών ή αίματος από τη θηλή(ρύση)
–Διόγκωση των λεμφαδένων της μασχάλης
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΜΑΣΤΟΥ
Όταν οι μαστοί εμφανίζουν συμπτώματα, τα βήματα που ακολουθούνται είναι συγκεκριμένα και ανάλογα με την ηλικία της ασθενούς:
Κλινική εξέταση – λήψη ιστορικού και ψηλάφηση από τον γιατρό
Μαστογραφία(κλασσική ή ψηφιακή)και τα τελευταία χρόνια μαστογραφία με τομοσύνθεση – όταν η ασθενής είναι πάνω από 30 (αν και δεν υπάρχει παγκοσμίως ομοφωνία για το όριο ηλικίας).
Υπερηχογραφικός έλεγχος με μεγάλη συνεισφορά,ιδίως ο τρισδιάστατος υπέρηχος.
MRI (μαγνητική τομογραφία)– αν και πιο ακριβή εξέταση, τα τελευταία χρόνια κερδίζει συνεχώς έδαφος.
FNA(fine needle aspiration)-παρακέντηση ογκιδίου με λεπτή βελόνα και λήψη υλικού(κυττάρων) για κυτταρολογική εξέταση.
Βιοψία – λήψη μεγαλύτερου τμήματος ιστού με χοντρή βελόνα για ιστολογική εξέταση, η οποία θα θέσει και την τελική διάγνωση. Οι τρόποι για να διενεργηθεί είναι πολλοί.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας βοηθάει στο να ανιχνεύονται πλέον βλάβες λίγων χιλιοστών, σε πολύ πρώιμο στάδιο(υποκλινικό) που δεν μπορούν να διαγνωσθούν με άλλο τρόπο, αυτός άλλωστε είναι και ο στόχος μας. Αυτές οι βλάβες, οι οποίες είναι μη ψηλαφητές περιλαμβάνουν:
-Μικροαποτιτανώσεις
-Οζίδια πολύ μικρών διαστάσεων
-Ακτινωτές ουλές
-Διαταραχές της αρχιτεκτονικής
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν όλες αυτές οι αλλοιώσεις είναι καρκίνος. Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι και μάλιστα σε ποσοστό περίπου 70%-80%. Επομένως, μόνο το υπόλοιπο ποσοστό θα χρειαστεί χειρουργική διερεύνηση και αντιμετώπιση. Όμως, ασφαλή απάντηση σ’ αυτές τις περιπτώσεις δίνει μόνο η ιστολογική εξέταση και γι’ αυτό κατά κανόνα κάθε ύποπτη μαστολογική αλλοίωση πρέπει να ανιχνεύεται και να διερευνάται
Οι ειδικοί ακτινολόγοι που ασχολούνται με τον μαστό έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα αξιολόγησης BIRADS (Breast Imaging Reporting And Data System), με το οποίο προσδιορίζουν την επικινδυνότητα μιας μαστογραφικής βλάβης. Το σύστημα ταξινομεί τις βλάβες σε 5 κατηγορίες. Από αυτές οι 2 πρέπει οπωσδήποτε να ελεγχθούν ιστολογικά με βιοψία, οι υπόλοιπες 3 συνήθως δεν χρειάζονται, εκτός κι αν συντρέχουν συγκεκριμένοι λόγοι.
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές βιοψίας:
-FNA – παρακέντηση με λεπτή βελόνα και αναρρόφηση υλικού(κυττάρων) για κυτταρολογική εξέτασης. Η τεχνική αυτή τείνει να καταργηθεί διότι δεν μας δίνει αρκετές πληροφορίες.
-Core biopsy – είναι η λήψη υλικού(ιστού) με κόπτουσα βελόνα, γίνεται με την καθοδήγηση του υπερήχου στις περιπτώσεις εκείνες που η βλάβη δεν είναι ψηλαφητή και μας δίνει πολλές πληροφορίες.
-Vacuum biopsy – είναι η βιοψία κενού και χρησιμοποιείται σε όγκους μη ορατούς στους υπερήχους και χρειάζονται στερεοτακτική εντόπιση με μαστογραφία.
-BLES (Breast Lession excision System) – είναι μια νέα, ελάχιστα επεμβατική μέθοδος
Ανοιχτή βιοψία, η οποία συνήθως γίνεται με νάρκωση. Πλέον γίνεται εξαιρετικά σπάνια, συνήθως σε αποτυχία των παραπάνω.
ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΑΣΤΟΥ
Ινοαδένωμα – ο πιο συχνός καλοήθης όγκος, ο οποίος συνήθως δεν εξελίσσεται. Η διάγνωση του πρέπει να τίθεται με ιστολογική εξέταση κι όχι μόνο μαστογραφικά. Επειδή όμως σε ένα ποσοστό μπορεί να εξαλλαγεί, καλό είναι να αφαιρείται, όταν είναι μεγαλύτερος των 2cm΄ή όταν είναι σύνθετο ινοαδένωμα. Ειδική κατηγορία είναι το γιγάντιο ινοαδένωμα.
Θήλωμα, λίπωμα, απόστημα μαστού( πρέπει να διαχωριστεί από τον φλεγμονώδη καρκίνο).
Κύστη μαστού – είναι συνηθισμένη βλάβη, αλλά όταν έχει περιεχόμενο αιμορραγικό ή όταν υπάρχει συμπαγές μόρφωμα εντός αυτής ή όταν μετά από 3 προσπάθειες αδειάσματος της με παρακέντηση ξαναγεμίζει, τότε πρέπει να αφαιρείται χειρουργικά.
Καλοήθεις αλλοιώσεις – Χάρη στη μαστογραφία εντοπίζονται ανωμαλίες στο μαστό όλο και πιο συχνά. Όλες αυτές οι ανωμαλίες της υφής των μαστών ονομάζονται καλοήθεις αλλοιώσεις και βάσει της ιστολογικής εξέτασης διαχωρίζονται σε:
Μη υπερπλαστικές (αργή ανάπτυξη)
Υπερπλαστικές (γρήγορη ανάπτυξη)
Άτυπες υπερπλαστικές αλλοιώσεις, οι οποίες αποτελούνται από ανώμαλα κύτταρα και αναπτύσσονται γρήγορα. Σε αυτές ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού πολλαπλασιάζεται.
Πορεκτασία ή διάταση των γαλακτοφόρων πόρων
Μαστίτιδα ή συρίγγιο μαστών
Ινοκυστική μαστοπάθεια (fibrocystic disease)
Φυλλοειδής όγκος (Phylloides tumor) – μπορεί να είναι καλοήθης ή κακοήθης
Θήλωμα μαστού (Breast papilloma) – μπορεί να είναι 66% κεντρικού τύπου και 30% περιφερικού τύπου. Το τελευταίο πρέπει να αφαιρείται αφού παρουσιάζει συχνά ποσοστό κακοήθους εξαλλαγής.
Σκληρυντική αδένωση (Sclerosing adenosis)
Νέκρωση λίπους (Fat necrosis) συνήθως μετά από τραυματισμό
Ακτινωτή ουλή (Radial scar) –είναι πάθηση που μιμείται τον καρκίνο στην μαστογραφία.Επειδή μπορεί να συνυπάρχει ή να κρύβει καρκίνο, πρέπει να αφαιρείται χειρουργικά.
Γυναικομαστία – είναι καλοήθης διόγκωση των μαστών και εμφανίζεται συνήθως σε νέους άνδρες 15-20 χρονών ή σε άνδρες μεγαλύτερους των 60 χρονών. Διόγκωση του ενός μαστού σε μεγάλους άνδρες πρέπει να ελέγχεται για καρκίνο ώστε να είναι ασφαλής η διάγνωση. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι πάντα πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ της γυναικομαστίας και της ψευδογυναικομαστίας.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ
Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι ανίκητος, μπορεί να νικηθεί!
Η πρόληψη, η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση, είναι τα όπλα σε αυτό τον αγώνα, προγραμματίστε τώρα την εξέταση σας, από εξειδικευμένο μαστολόγο.
Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται πάνω από 1.000.000 νέοι καρκίνοι του μαστού, σήμερα ο κίνδυνος ανάπτυξης της νόσου είναι 1 στις 9 γυναίκες, ενώ σε λίγα χρόνια αναμένεται να αγγίζει τη 1 στις 7 γυναίκες στις ΗΠΑ, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 1 στις 11-12.
Μέχρι πρόσφατα τα αίτια ανάπτυξης του καρκίνου του μαστού, ο οποίος δεν είναι μόνο ενός είδους, παρέμεναν άγνωστα. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ορισμένες γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από κάποιες άλλες να νοσήσουν, εξαιτίας ορισμένων προδιαθεσικών παραγόντων.
Οι προδιαθεσιακοί αυτοί παράγοντες είναι δύο ειδών:
Οι περιβαλλοντικοί, οι οποίοι επιδρούν στον άνθρωπο από τη γέννησή του.
Οι γενετικοί, οι οποίοι μεταφέρονται μέσα στα κύτταρα.
Το 70% των γυναικών που θα νοσήσουν δεν έχει κληρονομικότητα. Μόνο στο 30% των γυναικών υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση και από αυτό το ποσοστό μόνο στο 10% έχουν ανιχνευθεί μεταλλάξεις γονιδίων που είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού στα μέλη της ίδιας οικογένειας και χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ιατρική, τα BRCA-1, -2 και -3.
Το ζήτημα που προκύπτει είναι η διαχείριση αυτής της πληροφορίας, αφού στις γυναίκες που δεν έχουν την μετάλλαξη ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού είναι ίσος με αυτόν του υπόλοιπου πληθυσμού. Στην αντίθετη όμως περίπτωση η μαστεκτομή μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης του συγκεκριμένου καρκίνου κατά 95%. Ακόμα, η προφυλακτική αφαίρεση των ωοθηκών μειώνει κατά 98% τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών-σαλπίγγων, αφού αυτές οι γυναίκες ανήκουν στην κατηγορία πολύ υψηλού κινδύνου.
Οι ενδείξεις πάντως για το ποιες γυναίκες θα υποβληθούν σε γονιδιακό έλεγχο είναι συγκεκριμένες. Πρέπει στην οικογένεια να υπάρχει μια από τις κάτωθι περιπτώσεις (είτε από την πλευρά του πατέρα ή της μητέρας):
3 γυναίκες με καρκίνο μαστού
2 γυναίκες με καρκίνο ωοθηκών
1 γυναίκα και 1 άνδρας με καρκίνο μαστού
1 γυναίκα με καρκίνο ωοθηκών και 1 άνδρας με καρκίνο μαστού
1 γυναίκα με νόσο πριν τα 36
1 γυναίκα με νόσο και στους 2 μαστούς πριν τα 51
1 γυναίκα με καρκίνο μαστού και καρκίνο ωοθηκών
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Φυλετικοί παράγοντες
-φύλο-πιο συχνά στις γυναίκες απ’ότι στους άνδρες(νοσεί 1 άνδρας ανά 200 γυναίκες περίπου)
-φυλή-η λευκή φυλή προσβάλλεται πιο συχνά από τη μαύρη φυλή
Γενετικοί παράγοντες
-ηλικία
-ηλικία εμμηναρχής
-ηλικία πρώτου τοκετού
-ηλικία εμμηνόπαυσης
-ιστορικό λήψης ορμονών,αντισυλληπτικών για μεγάλο διάστημα
-θηλασμός
-κληρονομικότητα
Ορμονολογικοί παράγοντες
-λήψη θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης
Κληρονομικοί παράγοντες
-ύπαρξη μετάλλαξης ογκογονιδίων(συνήθως του BRCA1, BRCA2)
Περιβαλλοντικοί
-διατροφή, αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος, κάπνισμα,έλλειψη φυσικής άσκησης, παχυσαρκία
-επαφή με χημικά,ακτινοβολία
Ιστορικό προηγούμενης βιοψίας
-όταν υπάρχει προηγούμενη βιοψία,η οποία έχει δείξει ινοκυστική μαστοπάθεια ή ατυπία
Ψυχολογικοί παράγοντες
-είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι η παρατεταμένη ψυχολογική επιβάρυνση έχει συμβολή στην ανάπτυξη καρκίνου στο μαστό.
Υπάρχουν δεδομένα που δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε (φύλο, φυλή, ηλικία, κληρονομικότητα), υπάρχουν όμως και πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε, ώστε να μειώσετε πολύ τις πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου του μαστού. Θα χαρούμε πολύ, να μπορέσουμε να σας βοηθήσουμε. Μαζί μας μπορείτε να κάνετε τη διαφορά, στην πρόληψη και αντιμετώπιση αυτής της νόσου!
ΕΝΤΟΠΙΣΗ
ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ
Οι συχνότερες είναι δύο:
Το πορογενές καρκίνωμα (4 στις 5 γυναίκες)
Το λοβιακό καρκίνωμα (10% των κακοηθειών)
Άλλες μορφές είναι:
Φλεγμονώδης καρκίνος
Βλεννώδες καρκίνωμα
Μυελοειδές
Νόσος Paget
Αδενοειδές κυστικό καρκίνωμα
Θηλωματώδες καρκίνωμα
Φυλλοειδής όγκος
Αγγειοσάρκωμα
Σωληνώδες καρκίνωμα
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Πάντοτε η θεραπεία σας είναι εξατομικευμένη!
Η θεραπεία περιλαμβάνει δύο σκέλη:
το πρώτο είναι η τοπική εκρίζωση της νόσου από το μαστό, που επιτυγχάνεται με την χειρουργική αφαίρεση και ακτινοθεραπεία, και το δεύτερο σκέλος είναι η εκρίζωση της νόσου από τον οργανισμό, που επιτυγχάνεται με τη χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία τη βιολογική θεραπεία ή με συνδυασμό αυτών.
Χειρουργική επέμβαση
Χειρουργικές επεμβάσεις στο μαστό
-βιοψία μαστού
-ογκεκτομή
-τεταρτεκτομή
-τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης
-απλή μαστεκτομή
-προφυλακτική μαστεκτομή
-υποδόριος μαστεκτομή
-βιοψία λεμφαδένα φρουρού
-ογκοπλαστικές επεμβάσεις
-πλαστική αποκατάσταση μαστών
Επί δεκαετίες η ριζική τροποποιημένη μαστεκτομή, η οποία συμπεριλαμβάνει και τον καθαρισμό της μασχάλης από τους λεμφαδένες, ήταν η επέμβαση εκλογής. Μετά το 1980 άρχισε να αμφισβητείται ως προς το ογκολογικό της όφελος, ενώ στις μέρες μας αποδείχτηκε ότι εκτός ορισμένων περιπτώσεων δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο στην επιβίωση συγκριτικά με τις συντηρητικές επεμβάσεις, εκείνες δηλαδή στις οποίες αφαιρείται ολόκληρος ο όγκος και ανάλογα με τη διήθηση ή μη του λεμφαδένα φρουρού καθαρίζεται η μασχάλη, συνοδευόμενες από επικουρικές θεραπείες, όταν τηρούνται ασφαλώς όλες οι προυποθέσεις.
Η μαστεκτομή πλέον γίνεται μόνο όταν υπάρχει ογκολογικό όφελος, δηλαδή στις περιπτώσεις που υπάρχει:
- Φλεγμονώδης καρκίνος μαστού
- Πολυκεντρικός καρκίνος μαστού
- Πολυκεντρικός DCIS
- Πολύ μεγάλος όγκος σε μικρό μαστό
- Αδυναμία ελέγχου του μαστού
- Γονιδιακός καρκίνος (χωρίς να αποτελεί απόλυτη ένδειξη)
- Επιθυμία της ασθενούς.
Εννοείται ότι πριν από τη μαστεκτομή αλλά και οποιαδήποτε άλλη επέμβαση στο μαστό, κυρίως όμως σ’ αυτή, εξαιτίας του ακρωτηριαστικού χαρακτήρα της (και όχι μόνο για την ασθενή), πρέπει να ενημερώνεται για τη δυνατότητα άμεσης ή απώτερης αποκατάστασης με τη βοήθεια ειδικού ψυχολόγου και να της παρέχεται η ψυχολογική υποστήριξη που συνήθως χρειάζεται κάθε ασθενής πριν προχωρήσει στο χειρουργείο και να συναποφασίζει η ίδια η ασθενής μαζί με το γιατρό της για το είδος της επέμβασης στην οποία θα υποβληθεί.
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις στόχος είναι η διατήρηση του μεγαλύτερου μέρους του μαστού, αφαιρώντας τον πρωτοπαθή όγκο με γειτονικό υγιή ιστό και στη συνέχεια η υποβολή της ασθενούς σε ακτινοθεραπεία. Η επέμβαση αυτή ονομάζεται ή ογκεκτομή ή τμηματική μαστεκτομή ή τεταρτεκτομή, που αν χρειαστεί συμπληρώνεται με ογκοπλαστική.
Σε αυτό το κεφάλαιο των συντηρητικών επεμβάσεων έχουν αναπτυχθεί καινούργιες τεχνικές οι οποίες ονομάζονται ογκοπλαστικές, οι οποίες είτε γίνονται από εκπαιδευμένο χειρουργό μαστού ή σε συνεργασία με πλαστικό και σκοπό έχουν το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, ούτως ώστε να μην χρειάζεται αργότερα πλαστική αποκατάσταση, η οποία ταλαιπωρεί σωματικά, αλλά και οικονομικά, την ασθενή.
Λεμφαδένας φρουρός
Οι λεμφαδένες είναι μικρά όργανα του οργανισμού που φιλτράρουν ένα υγρό το οποίο μεταφέρει τα προϊόντα μεταβολισμού όλων των οργάνων, την λέμφο. Συμμετέχουν ενεργά στην άμυνα του οργανισμού, όταν υπάρχει μόλυνση ή αναπτύσσεται όγκος, παγιδεύοντας και καταστρέφοντας ξένους οργανισμούς ιούς ή μικρόβια ή τα καρκινικά κύτταρα στην περίπτωση ύπαρξης κάποιους όγκου. Ο αριθμός τους διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 500-1000.
Στο καρκίνο του μαστού προσβάλλονται πιο συχνά οι λεμφαδένες που βρίσκονται στη μασχάλη. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι λεμφαδένες, όπως αυτοί πάνω από την κλείδα (υπερκλείδιοι), στο κάτω μέρος του λαιμού (τραχηλικοί), και στο άνω ημιθωράκιο (έσω μαστικοί). Στον χειρισμό της νόσου του καρκίνου του μαστού είναι σημαντική η γνώση της έκτασης εξάπλωσης της νόσου στους λεμφαδένες. Γι’ αυτό το λόγο παλαιότερα ο πλήρης λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης γινόταν σε όλα τα στάδια της νόσου ακόμα και στα πρώιμα. Αυτός ο καθαρισμός όμως είχε (και έχει) αρκετές επιπλοκές, όπως αιματώματα (λεμφόροια), δυσκινησία του άνω άκρου και μερικές φορές μεγάλα λεμφοίδηματα, τα οποία και αισθητικά επηρεάζουν την ασθενή, αλλά πολύ περισσότερο λειτουργικά.
Σήμερα το θέμα του λεμφαδενικού καθαρισμού έχει ξεκαθαρίσει. Έτσι στα πρώτα στάδια της νόσου, δηλ. στάδιο Ι και μερικές περιπτώσεις σταδίου ΙΙ αν ο λεμφαδένας ή οι λεμφαδένες φρουροί δεν έχουν καρκινικά κύτταρα δεν απαιτείται ο λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης,όπως απαιτείται στα προχωρημένα στάδια. Έτσι ένα μεγάλο μέρος των ασθενών δεν υποβάλλονται σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση και γλυτώνουν από τις επιπλοκές της.
Έχει αποδειχθεί ότι στο 95-97% των περιπτώσεων που η εξέταση αυτού του λεμφαδένα είναι αρνητική, δηλαδή δεν έχει καρκινικά κύτταρα, τότε όλοι οι λεμφαδένες της μασχάλης είναι αρνητικοί. Δηλαδή το ζητούμενο είναι η ανεύρεση του πρώτου ή των πρώτων λεμφαδένων που παραλαμβάνουν την λέμφο από τον μαστό, η αφαίρεσή του και η βιοψία του. Εάν η βιοψία είναι αρνητική τότε η επέμβαση έχει ολοκληρωθεί και δεν χρειάζεται αφαίρεση των υπολοίπων λεμφαδένων της μασχάλης. Σε αντίθετη περίπτωση απαιτείται η αφαίρεση των λεμφαδένων.
Σε μερικές βέβαια περιπτώσεις αυτή η τεχνική είναι πιθανόν να μην μπορεί να εφαρμοστεί, όπως είναι η εγκυμοσύνη, ενώ σε άλλες η επιτυχία της μειώνεται (όπως είναι η περίπτωση των προηγούμενων μεγάλων επεμβάσεων ή σε περίπτωση πολυεστιακής ανάπτυξης του όγκου).
Σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα, για την αναγνώριση, εντοπισμό και αφαίρεση του ή των λεμφαδένων φρουρών γίνεται χρήση του συνδυασμού 3 μεθόδων:
- Απεικόνιση του λεμφαδένα με ραδιοϊσότοπο
- Σήμανση με χρωστική ουσία
- Εντοπισμός του με συσκευή ανίχνευσης
Ετσι λοιπόν φαίνεται ότι είναι μια αξιόπιστη μέθοδος που μπορεί να καθορίσει την ύπαρξη ή μη λεμφαδενικών μεταστάσεων στη μασχάλη με στόχο να καθοριστεί το στάδιο της νόσου, είναι πολύ μικρότερη επέμβαση σε σχέση με τον λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης και έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή όλων των δυσάρεστων επιπλοκών.
Σε ποσοστό όμως κάτω από 5% η βιοψία του λεμφαδένα μπορεί να είναι αρνητική, ενώ υπάρχουν κάποιες μικρές εστίες σε άλλους λεμφαδένες.
Επικουρική θεραπεία
Μετά τη χειρουργική επέμβαση σημαντική θέση έχει η επικουρική θεραπεία της ασθενούς, η οποία περιλαμβάνει τη χημειοθεραπεία (σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί η έναρξη της πριν τη χειρουργική επέμβαση – νεοεπικουρική),η ακτινοθεραπεία και η ορμονοθεραπεία.
Τα τελευταία χρόνια ως θεραπευτική αγωγή χρησιμοποιούνται και τα μονοκλωνικά αντισώματα και γίνεται στις ασθενείς εκείνες που ανιχνεύονται πολλαπλά αντίγραφα του γονιδίου HER-2.
Μεταθεραπευτική παρακολούθηση
Είναι εξίσου σημαντική με όλο το προηγούμενο θεραπευτικό πρωτόκολλο και στοχεύει στην επαγρύπνηση για
- έλεγχο του θεραπευτικού αποτελέσματος
- έλεγχο για τυχόν εμφάνιση μετάστασης
- έλεγχο της υποτροπής
- έλεγχο της οστικής μάζας
- έλεγχο γυναικολογικό σε ασθενείς που δεν έχει αφαιρεθεί η μήτρα.
Χειρουργική μαστού – Μαστολογία
Ο καρκίνος του μαστού είναι μία πολυπαραγοντική νόσος και χρειάζεται πολυεπιστημονική αντιμετώπιση.
Η μαστολογία είναι ο κλάδος της ιατρικής επιστήμης που μελετά τις παθήσεις του μαστού. Αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τα τελευταία 25 χρόνια περίπου και έγινε αντικείμενο μελέτης πολλών ειδικοτήτων, όπως η χειρουργική, η γυναικολογία, η πλαστική χειρουργική, η ακτινολογία, η ογκολογία, η πυρηνική ιατρική, η παθολογοανατομία κ.ά.
Αυτή η ιδιαίτερη προσοχή στο μαστό από όλες τις ειδικότητες οφείλεται στο γεγονός ότι προσβάλλεται συχνά από τον καρκίνο. Πράγματι, ο καρκίνος του μαστού αντιπροσωπεύει την πρώτη αιτία θανάτου από όλες τις νεοπλασίες στο γυναικείο πληθυσμό.
Η μεγάλη πρόοδος των ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων, η εξέλιξη της ογκολογίας και των τεχνικών της χειρουργικής απέδειξαν ότι αυτή η τόσο σύνθετη νόσος απαιτεί προσέγγιση από διάφορες ειδικότητες.
Με αυτό τον τρόπο η μαστολογία αυτονομήθηκε και απέκτησε χαρακτηριστικά ξεχωριστής ειδικότητας που έχει στόχο την υψηλού επιπέδου αντιμετώπιση της νόσου, την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών, την αύξηση της επιβίωσης των ασθενών και βέβαια την καλυτέρευση της ποιότητας της ζωής τους.
Οι σημαντικότερες, επιγραμματικά, αλλαγές είναι:
- Η εντυπωσιακή βελτίωση των απεικονιστικών μεθόδων βοηθούν και συμβάλλουν τόσο στη διάγνωση όσο και στη μετεγχειρητική παρακολούθηση
- Η καταγραφή στη συνείδηση του χειρουργού μαστολόγου του triple assessment(κλινική εξέταση-μαστογραφία και υπερηχογράφημα-ιστολογική διάγνωση).
- Διάγνωση και πλάνο πριν το χειρουργείο συναποφασίζονται.
- Ογκοπλαστικές επεμβάσεις – πλαστικές επεμβάσεις είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μαστολογίας.
Έτσι λοιπόν στην Ελλάδα η καθηγήτρια της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κα Λυδία Ιωαννίδου Μουζάκα, γυναικολόγος χειρουργός μαστολόγος-ογκολόγος, η οποία είναι εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδος για τον καρκίνο και τα κέντρα μαστού στην ΕΕ, το 1979 μετά από προτροπή του καθηγητού της στο Στρασβούργο και τότε προέδρου της Διεθνούς Εταιρείας Μαστολογίας κ. Gro, ιδρύει την Ελληνική Εταιρεία Μαστολογίας.
Μέσα στο πέρασμα αυτών των χρόνων και με τις επίπονες προσπάθειες της κας Μουζάκα, η Ελληνική Εταιρεία Μαστολογίας εξελίχθηκε και από μια μικρή επιστημονική εταιρεία έγινε μια καταξιωμένη εταιρεία με αξιοσέβαστο και αναγνωρισμένο επιστημονικό και κοινωνικό έργο. Το 2002 ίδρυσε το Κέντρο Ψυχοκοινωνικής υποστήριξης γυναικών με καρκίνο μαστού για το οποίο και βραβεύτηκε με έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών, καθώς επίσης και το 2009 ίδρυσε και λειτουργεί την Ελληνική Σχολή Μαστολογίας και παρέχει πολυεπιστημονική εκπαίδευση σε ιατρούς που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη Μαστολογία.
Είναι λοιπόν σαφές ότι την ειδικότητα του μαστολόγου μπορεί να την αποκτήσει μόνο ο γενικός χειρουργός ή ο γυναικολόγος, μετά από την ανάλογη εκπαίδευση και είναι φρόνιμο επομένως ο μαστολόγος να είναι εκείνος ο γιατρός στον οποίο θα απευθύνεστε για τον έλεγχο του στήθους σας είτε σε ετήσια βάση είτε όταν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα στους μαστούς σας.
Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε έχει παρατηρηθεί ότι το προσδόκιμο επιβίωσης και η πρόγνωση στον καρκίνο του μαστού μπορεί να είναι διαφορετικό από πόλη σε πόλη αλλά και από νοσοκομείο σε νοσοκομείο στην ίδια πόλη.
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΣΤΩΝ ΣΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ
Κάθε μήνα πρέπει:
-να αυτοεξετάζεις το στήθος σου.
Κάθε χρόνο πρέπει:
-να επισκέπτεσαι τον μαστολόγο σου για να σε εξετάζει
-αν είσαι κάτω από 40 χρόνων, να κάνεις υπερηχογράφημα ετησίως
-αν είσαι μεγαλύτερη να κάνεις μαστογραφία και υπερηχογράφημα
-να επισκέπτεσαι τον γιατρό σου, οποτεδήποτε παρατηρήσεις κάποια αλλαγή στο στήθος σου.
Δεν είναι αρκετό να κάνεις μόνο μαστογραφία ή υπερηχογράφημα, πρέπει να εξετάζεσαι από τον γιατρό σου και ο γιατρός σου να βλέπει τα αποτελέσματα των εξετάσεων.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΕΙΣ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΣΤΩΝ ΣΟΥ!
Δεν εννοούμε κατ’ ανάγκη γυμναστήριο. Εννοούμε οτιδήποτε αυξάνει τους σφυγμούς σας, για διάρκεια 20 λεπτών, για 5 φορές την εβδομάδα. Μπορεί να είναι για παράδειγμα περίπατος με γρήγορο βάδισμα.
Το υπερβολικό βάρος είναι ενοχοποιητικός παράγοντας. Οι υπέρβαρες γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, έχουν αυξημένο κίνδυνο.
Η κατανάλωση περισσοτέρων από 5 ποτών την εβδομάδα, αυξάνει τον κίνδυνο.
Σταμάτησε ή περιόρισε κατά πολύ το κάπνισμα. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο.
Όταν λέμε μια μερίδα φρούτων, εννοούμε για παράδειγμα ένα πορτοκάλι, μια μερίδα λαχανικών είναι ένα ατομικό πιάτο σαλάτας ή χορταρικών.