Διαβητικό Πόδι

ulsers

Τι είναι «διαβητικό πόδι»

»Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟ»

Διαβητικό πόδι είναι το πόδι εκείνο στο οποίο εμφανίζονται αλλοιώσεις από τον αστράγαλο μέχρι και τα δάχτυλα.
Είναι πλέον γνωστό ότι το διαβητικό πόδι, τα τελευταία χρόνια, αντιμετωπίζεται σαν ξεχωριστή νοσολογική οντότητα, με σκοπό τη θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενή με διαβητικό πόδι αλλά και τη μείωση του αριθμού των ακρωτηριασμών, που καθημερινά λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις. Ο χειρουργός Σταύρος Τσιριγωτάκης τονίζει ότι μία και μόνο πληγή μπορεί να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό. Σε διεθνές επίπεδο κάθε 30′ της ώρας χάνεται το πόδι κάποιου διαβητικού ασθενούς.

Το διαβητικό πόδι ανήκει σε όσους από εσάς πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Ο συνηθισμένος χρόνος εμφάνισης ενός διαβητικού ποδιού προκύπτει έπειτα από τουλάχιστον 10 με 15 χρόνια αρρύθμιστου διαβήτη και είναι πιο συχνός σε διαβητικούς τύπου 1, σ’ αυτούς δηλαδή που χρειάζονται ινσουλίνη για τη θεραπεία τους αφού το πάγκρεας τους δεν λειτουργεί.

Η πρόληψη και η σωστή συμβουλευτική αγωγή από εμάς είναι εξαιρετικά σημαντικές για όσους πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη. Πολλοί διαβητικοί δεν είσαστε αρκετά πληροφορημένοι σχετικά με την ασθένειά σας ή τις πιθανές συνέπειες του διαβήτη στα πόδια σας. Ποσοστό άνω του 70% των ασθενών αντιμετωπίζετε πρόβλημα με τα πόδια σας. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι υπεύθυνος για το 60% των μη τραυματικών ακρωτηριασμών. Όσοι από εσάς είναι διαβητικοί έχουν 10 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να χάσουν ένα πόδι(ακρωτηριασμός) σε σχέση με άτομα που δεν έχουν σακχαρώδη διαβήτη. Είναι τραγικό το γεγονός ότι από τα παιδιά που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, μόλις το 63% έχουν ενημερωθεί έστω μια φορά από το γιατρό τους για την προφύλαξη και περιποίηση των ποδιών τους και αυτό μάλιστα στον προηγμένο δυτικό κόσμο.

ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ

1) Νευροπάθεια
Η νευροπάθεια κάνει τον ασθενή να χάνει την αίσθηση του πόνου, της πίεσης, της θέσης, καταστάσεις οι οποίες συντελούν στην αύξηση της συχνότητας τραυματισμού των ποδιών. Το πόδι δεν ιδρώνει, έτσι το δέρμα σπάει εύκολα. Χάνονται οι τρίχες που έχουν ρόλο κεραίας και οδηγούν στην απώλεια της αισθητικότητας. Η νευροπάθεια προκαλεί επίσης ατροφία των μυών στο πόδι.
Η διαβητική νευροπάθεια μαζί με τις αλλοιώσεις στις αρθρώσεις(νευροπαθητική αρθροπάθεια) προκαλεί μεγάλη παραμόρφωση του ποδιού, ανάπτυξη έλκους(νευροπαθητικό έλκος), το οποίο λόγω της έλλειψης πόνου παραβλέπεται, παραμελείται και μπορεί να οδηγηθεί σε μόλυνση του οστού δηλαδή οστεομυελίτιδα η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό.

2) Αγγειοπάθεια (σταδιακή απόφραξη των αγγείων)
Τα αγγεία στους διαβητικούς προσβάλλονται 15 φορές συχνότερα από ότι στους υγιείς και είναι κατά 10-15 χρόνια πιο γερασμένα από την πραγματική τους ηλικία, αυτό έχει σαν συνέπεια να μην μπορεί να πάρει το πόδι όσο αίμα χρειάζεται.

3) Μικρή αντοχή στις λοιμώξεις
Η άμυνα του οργανισμού είναι πολύ μειωμένη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν συχνές λοιμώξεις από διάφορα μικρόβια(πολυμικροβιακές).
Αυτό που πρέπει να καταλάβει ένας ασθενής με διαβήτη είναι ότι τα πρώτα σημάδια της αγγειοπάθειας είναι όταν το πόδι γίνεται στιλπνό, λείο, δείχνει πρησμένο, πολλές φορές αλλάζει χρώμα, με το να γίνεται σκούρο ή μελανό και φεύγουν οι τρίχες. Ένας διαβητικός όμως γενικότερα δεν θα πρέπει να εφησυχάζει, να περιμένει να δει δηλαδή αυτά τα σημάδια και μετά να κινητοποιηθεί. Αρκετές μελέτες αναφέρουν ότι αν καταλάβετε νωρίς το ζάχαρο σας και το ρυθμίσετε από την αρχή σωστά, αυτό μπορεί να σας προστατεύσει.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό οι διαβητικοί να κάνετε ετησίως τις εξετάσεις για τον έλεγχο και ρύθμιση του σακχάρου σας ( γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη) αλλά και επί καθημερινής βάσεως να φροντίζετε τα επίπεδα της γλυκόζης προς αποφυγή επιπλοκών.
Πρώτο μέλημα σας πρέπει να είναι ο σωστός καθαρισμός, η περιποίηση των νυχιών σας από ειδικούς ποδολόγους που δυστυχώς στη χώρα μας δεν είναι πολλοί. Από ένα μικρό τραυματισμό ή από ένα άσχημα κομμένο νύχι μπορεί να δημιουργηθεί έλκος που θα σας ταλαιπωρήσει,αφού κάνει από 3 έως 6 μήνες να επουλωθεί.
Σε περίπτωση που προκληθεί διαβητικό έλκος, πρέπει να απευθυνθείτε αμέσως στον ειδικό γιατρό για να αναλάβει αυτός και μόνο την περιποίηση του.

Οι τεχνικές που, μπορούν να εφαρμόζουμε είναι αρκετές. αλλά βασική προυπόθεση όλων είναι ο καλός καθαρισμός της περιοχής από τον νεκρωτικό ιστό και η χρήση ειδικών επιθεμάτων που συμβάλλουν στην επούλωση.
Παρακάτω είναι μερικές πρακτικές συμβουλές από την εταιρεία μελέτης παθήσεων διαβητικού ποδιού,οι οποίες είναι πολύ χρήσιμες.

Πρακτικές συμβουλές

• Μην περπατάτε ποτέ ξυπόλυτοι ή μόνο με τις κάλτσες σας, ακόμα και μέσα στο σπίτι. Στην παραλία ή στη θάλασσα φοράτε παπούτσια θαλάσσης.

• Φοράτε άνετα παπούτσια με χοντρό πάτο. Προτιμούμε παπούτσια με βαθύ και ευρύ πέλμα, με αρκετό μήκος και ύψος μπροστά για να χωράνε τα δάχτυλά σας και αρκετό πλάτος στην περιοχή των μεταταρσίων (στο «κουτεπιέ»). Το καλύτερο παπούτσι έχει λείες εσωτερικές ραφές και κορδόνια, που το κρατούν σταθερό στο πόδι σας (τα παπούτσια χωρίς κορδόνια είναι ακατάλληλα, γιατί για να κρατούν το παπούτσι σταθερό στο πόδι σας πρέπει να είναι σφιχτά στα δάχτυλα και στην φτέρνα, περιορίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο το πόδι σας). Προτιμούμε να φοράτε αθλητικά παπούτσια, όχι παπούτσια με τακούνια.

• Προτιμάτε να αγοράζετε καινούργια παπούτσια στο τέλος της ημέρας και όχι πρωινές ώρες (τα πόδια μας το απόγευμα είναι πιο πρησμένα από ότι το πρωί). Μπορείτε να σχεδιάσετε το αποτύπωμα του πέλματός σας σε όρθια θέση σε ένα χαρτόνι και να το τοποθετήσετε στα καινούργια παπούτσια, για να δείτε αν το αποτύπωμα χωράει άνετα στον πάτο του παπουτσιού. Μην φοράτε καινούργια παπούτσια σε γιορτές(δεν τα ξέρετε και μπορεί να τραυματίσουν τα πόδια-έλκος των διακοπών ή του Σαββατοκύριακου). Φοράτε τα καινούργια παπούτσια για 1-2 ώρες την ημέρα στην αρχή.

• Ελέγχετε κάθε βράδυ τα παπούτσια για τυχόν μικροαντικείμενα στο εσωτερικό τους (π.χ. πετραδάκια, κέρματα, καρφιά, κ.λ.π.) ή για χαλασμένες ραφές και πάτους.

• Μην φοράτε σφιχτές κάλτσες,ούτε καλτσοδέτες. Προτιμάτε κάλτσες χωρίς εσωτερικές ραφές, μάλλινες ή ειδικές κάλτσες που σας προτείνει εξειδικευμένος γιατρός ή νοσηλεύτρια.

• Πλένετε τα πόδια σας καθημερινά, με μαλακό ουδέτερο σαπούνι(όχι αντισηπτικά ούτε Betadine) και τα στεγνώνετε προσεχτικά. Προσέχετε και στεγνώνετε ιδιαίτερα τις περιοχές ανάμεσα στα δάχτυλα, προσπαθώντας να μην τα απομακρύνετε πολύ μεταξύ τους.

• Ελέγχετε τα πόδια σας κάθε βράδυ για μικρά τραύματα ιδίως στα πέλματα ή στα διαστήματα ανάμεσα στα δάχτυλα. Εάν δε μπορείτε να φτάσετε τα πόδια σας οι ίδιοι, χρησιμοποιείστε καθρέφτη για να μπορέσετε να δείτε τα πέλματα ή ζητείστε τη βοήθεια ενός συγγενή ή ενός φίλου. Ψάχνετε για:

-αλλαγές του συνηθισμένου χρώματος στο δέρμα,

-ασυνήθιστο πρήξιμο,

-πληγές, κοψίματα, φουσκάλες, γρατζουνιές,

-υγρό ή αίμα κάτω από κάλους.

• Αν ανακαλύψετε οτιδήποτε που δεν είναι φυσιολογικό στο πόδι σας δεν προσπαθείτε να το θεραπεύσετε μόνοι σας. Ενημερώστε το Διαβητολόγο σας ή το Διαβητολογικό Κέντρο που σας παρακολουθεί.

• Δεν αφαιρείτε τους κάλους με ξυραφάκι ή με αυτοκόλλητα του εμπορίου. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ελαφρόπετρα. Προτιμούμε η περιποίηση των κάλων να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό (ποδολόγος-ποδοθεραπευτής, εξειδικευμένος γιατρός ή νοσηλευτής)

• Μην χρησιμοποιείτε πολύ ζεστό νερό για το μπάνιο. Το χλιαρό νερό, θερμοκρασίας 37ο C, είναι το καταλληλότερο. Δοκιμάζετε το νερό της μπανιέρας και του ντους με τον αγκώνα σας πριν κάνετε ζεστό μπάνιο. Αποφεύγετε να τοποθετείτε τα πόδια σας πολύ κοντά σε φωτιά και θερμάστρες και μην τα αφήνετε πολύ ώρα στον ήλιο (υπάρχει κίνδυνος σοβαρών εγκαυμάτων).

• Καταπολεμείστε τη ξηρότητα του δέρματος των ποδιών κυρίως με ειδικούς αφρούς ή ενυδατικές κρέμες (περιέχουν ουρία), που συνιστούν εξειδικευμένοι γιατροί ή νοσηλευτές και ποδολόγοι-ποδοθεραπευτές. Το ξηρό δέρμα μπορεί να σκιστεί και να οδηγήσει στη δημιουργία πληγών. Η βαζελίνη είναι ακατάλληλη.

• Κόβετε τα νύχια σε ευθεία γραμμή με το δέρμα. Είναι πιο ασφαλές να χρησιμοποιείτε λίμα και να λιμάρετε τα νύχια σας, παρά να τα κόβετε οι ίδιοι με νυχοκόπτη ή ψαλιδάκι. Μην κόβετε ποτέ νύχια που έχουν μεγαλώσει μέσα στο δέρμα. Προτιμείστε η περιποίηση των νυχιών να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό (ποδολόγος-ποδοθεραπευτής, εξειδικευμένος νοσηλευτής).

Γενικά μέτρα

  • Καλός έλεγχος του σακχάρου σας από διαβητολόγο
  • Διακοπή καπνίσματος
  • Έλεγχος υπέρτασης και χοληστερίνης
  • Όχι υπερβολική κατανάλωση αλκοό
  • Έλεγχος σωματικού βάρους

Σημάδια που μας οδηγούν σε γιατρό :

  • Πόδι που πονά
  • Πόδι που άλλαξε χρώμα (κόκκινο ή μελανό)
  • Πόδι που είναι θερμό (όλο ή ένα μέρος του)
  • Άσχημη οσμή στα πόδια
  • «Φουσκάλες» ή μικρές πληγές.

3 φορές το χρόνο δείχνετε τα πόδια σας στο γιατρο που σας παρακολουθεί.

Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟ

γι’ αυτό το λόγο άλλωστε η ρήση «ο διαβητικός πρέπει να προσέχει τα πόδια του όσο και τα μάτια του» δεν είναι καθόλου υπερβολική.